Место средств массовой информации России в информационном пространстве Республики Таджикистан тема диссертации и автореферата по ВАК РФ 10.01.10, кандидат наук Сафаров, Хуршед Хайдарович
- Специальность ВАК РФ10.01.10
- Количество страниц 155
Оглавление диссертации кандидат наук Сафаров, Хуршед Хайдарович
Мундарича
Мукаддима.............................................................................3
I. Боби 1. Хусусиятхои ташаккул ва инкишофи фазой
иттилоотии Ч,умхурии Точикистон................................................11
1.1 Асос^ои хукукии ташаккули фазой иттилоотй........................11
1.2 Махсусиятхои сиёсати иттилоотии Точикистон...................40
II. Боби 2. Муносибати чомеаи Точикистон ба накши ВАО-и Русия дар фазой иттилоотии кишвар.............................................54
2.1 Субъектной хоричии мухити иттилоотии Точикистон...........54
2.2 Расонахои хабарии Русия хамчун субъекта фаъоли
мухити расонай дар Точикистон....................................................71
III. Боби 3. Инъикоси ходисоти Точикистон дар оинаи расонах,ои хабарии Русия...............................................................94
3.1 Вазъи Точикистон аз нигохи расонахои Русия........................94
3.2 Накши ВАО-и рус дар муносибатхои байнидавлатии
Точикистону Русия........................................................................109
Хулоса................................................................................139
Руйхати адабиёт ва манбаъ.......................................................144
Рекомендованный список диссертаций по специальности «Журналистика», 10.01.10 шифр ВАК
Журналистика и экология: проблемы и перспективы: на примере материалов СМИ Республики Таджикистан2009 год, кандидат филологических наук Якубов, Джамолиддин Нуридинович
Радио Таджикистана в годы независимости: история, жанровая специфика и перспективы2009 год, кандидат филологических наук Саидмуроди Ходжазод
Современная культура Таджикистана в зеркале иранской прессы2011 год, кандидат филологических наук Захери Махназ Мохаммад Али
Профессиональная этика журналиста как теоретическое требование телевидения: на примере информационных программ телевидения ВВС (персидская) и Телевидения ИРИ2012 год, кандидат филологических наук Лейла Кианпур
Отображения культурных связей Таджикистана и Афганистана в печати (1991-2011гг.)2012 год, кандидат филологических наук Абдулхай, Ором Абдулхолик
Введение диссертации (часть автореферата) на тему «Место средств массовой информации России в информационном пространстве Республики Таджикистан»
МУКДЦДИМА
Мух^имияти мавзуъ. Таърихи муносибатхои Точикистону Русия ба замонхои пешин рост ояд хам, бештар аз хама дар даврони Иттиходи Шуравй пайванду тахким ёфт. Аммо дар соли 1991 мак;оми давлати мустакдл пайдо кардани Точикистон нук;таи нави сархисоби муносибатхои дучонибаи Точикистону Русия гардид1. Дар ин давра Русия чихати нигохдории фазой ягонаи иттилоотие, ки тули солиёни зиёд ба вучуд омада буд, саъю талошхо намуд. Расонахои хабарии ин кишвар, ки акнун барои Точикистон расонахои хоричй махсуб мешуданд, дар солкой мустакилият хам дар таъмини иттилоотии ахолии ин минтакд нак;ши калидй доштанд.
Имруз давлати Русия ба хдйси яке аз абадкудратхои чахонй кушиш дорад, ки чихати амалй намудани манфиатхои геополитикии худ фазой иттилоотии кишвархои пасошуравиро тахти таъсири расонахои русиягй к;арор дихад. Дар холе ки ин кишвархо мехоханд, харчи бештар мустащшияти худро тахким бахшида, муносибатхои геополитикиро дар асоси манфиатхои баробар рохандозй кунанд.
Зимнан, фаъолияти воситахои ахбори оммаи Точикистон асосан бо чор забон; точикй, русй, англисй ва узбекй ба рох монда шудааст. Бояд таъкид дошт, ки худудан аз нисф зиёди ахолии кишвар хадди акал бо ду забон (махсусан, точикй ва русй) харф мезананд. Дар тафовут бо дигар расонахои хоричй васоити ахбори оммаи Русия дар таъмини ахолии Точикистон бо иттилоот таъсири бештар дорад. Зеро дар холе ки кишвархои дигар бо рохандозй намудани як ё ду намуди расонаи хабарй иктифо кардаанд, дар мухити иттилоотии Точикистон хама намудхои васоити ахбори оммаи Русия ба ахолй дастрас аст. Аз ин ру, ахолии кишвар аз нигохи дастрасй ба иттилоот дар зери таъсири модцй ва маънавии расонахои русиягй карор дорад. Ба андешаи профессор И.
1 http://khovarЛJ7president/18586-suhanroniiфrezidenti-jumhuгii-tojikiston-dar-dsrt.html
Усмонов, дар навбати аввал со^иби фазой иттилоот дар Точикистон Русия аст2.
Аммо пушида нест, ки мазмуну мухтаво ва сифати матолиби воситахои ахбори хам чопй ва хам электронй бехбудй металабанд. Зеро омили асосии истифода аз васоити ахбори хоричй дар кишвар пеш аз хама заифии бозори иттилоотии ватанй ба шумор меравад. Истифодабарандаи иттилоъ (хонанда, шунаванда, бинанда) дар холати конеъ нашудан аз хабархои ВАО-и дохилй ба матбуоти хоричй ру оварда, рузномаву мачаллахои гайриточикиро харидорй мекунад, ба мавчи радиои бегона гуш медихад, тавассути мавчкабулкунандахои мохворай навгонихоро аз шабакахои телевизионии гайриватанй сурог мекунад ва сайтхои хоричиро мутолиа намуда, ба хар роху васила талаботи иттилоотии худро дар фазой иттилоотии бегона конеъ карданй мешавад. Аз ин ру, субъектхои фазой иттилоотии Точикистон, имкониятхои ташаккул ва нигахдории фазой иттилоотй ва накши воситахои ахбори оммаи хоричй, хдмчунин Интернет дар таъмини ахолии кишвар бо иттиллоъ бояд мавриди тахлил ва омузиши илмй карор до да шавад.
Мувофики иттилои сомонаи расмии Вазорати корхои хоричии Точикистон то имруз дар кишвар худуди 40 намояндагии доимии ВАО-и хоричй сабти ном шудаанд3, ки аксарияти онхо расонахои хабарии Федератсияи Русия мебошанд. Машхуртарин расонахо ва намояндагихои ВАО-и Русия дар Точикистон хабаргузорихои РИА «Новости», ИТАР-ТАСС, REGNUM; хафтаномахои «Аргументы и факты. Таджикистан», «Комсомольская правда в Таджикистане»; радиохои «Голос России», «Радио Звезда» (холо «Радио 201»), шабакахои телевизионии «Россия» (РТР) ва «Первый канал» мебошанд.
2 Усмонов И.К. Журналистика. (К^исми 3). Душанбе, 2008. -С. 234.
3 www.mfa.tj
Ахамияти мавзуи тахк;ик; низ дар он зухур меёбад, ки фазой иттилоотии Точикистон аз тааррузи ВАО-и хоричй ва дар навбати аввал, аз таъсири расонахои хабарии русиягй хифз гардад.
Дарацаи омузиши мавзуъ. Тахкики сарчашмахо ва адабиёти илмй нишон медихад, ки ин мавзуъ дар тахкщоти мухавдик;они ватанй бештар мавриди таваччухи умумй карор гирифтааст. Аз ин ру, мачмуи тахкикотеро, ки дар ин робита ба анчом расидааст, ба 4 гурух тасниф намудан мумкин аст:
Ба гурухи аввал асархои мухак;к;ик;они хоричй ва пеш аз хама осори мухак^ик;они рус шомил мешаванд, ки дар умум ба таърихи ташаккули расонахои чудогонаи Русия бахшида шудаанд4. Онхо хислати умуминазариявй дошта, барои муайян кардани методологияи кор мадад мерасонанд.
Ба гурухи дуюм асархои олимону мухакдикони ватанй тааллук доранд, ки бурду бохти фаъолияти расонахои хабарии Русияро дар Точикистон бештар ба таври куллй арзёбй намудаанд5. Л озим ба ёдоварй аст, ки масъалаи мазкур мавзуи хоси асархои мухакдикони точик набуда, балки пахдухои чудогонаи фаъолият ва накши расонахои Русия дар
4 Засурский И.И. Масс-медиа второй республики. -М., 1999; Система средств массовой информации России: учеб. пособие / под ред. Я. Н. Засурского. - М.: Аспект-Пресс, 2001; Дзялошинский И. М. Информационное пространство России: политическая метафора или научное понятие? // Право знать: история, теория, практика, 2001, № 7-8; Прохоров Е.П. Журналистика и демократия. -М., 2001; Панфилов Олег. Таджикистан: журналисты на гражданской войне. (1992—1997)— М.: «Права человека», 2003.
5 Усмонов И. Журналистика (кисми 3). Душанбе, с. 2008; Усмонов И. Воситахои ахбори омма ва сиёсати хоричии Точикистон. Душанбе: «Сино». 2003; Саъдуллоев А. Нарвой начотофарин. (мачмуаи маколах,о), Душанбе, с. 2008; Муким Ч- Сиёсат ва чднги иттилоотй. -Душанбе: Деваштич, 2006; Мирзоалй С. Хабар: Аз машрик то ба магриб. Душанбе, 2009.
Точикистон мавриди таваччу*и онхо карор гирифтааст. Ба ин гурух, асархое низ дохил мешаванд, ки ба фаъолияти расонахои алохидаи Русия бахшида шудаанд.
Мухаккики точик, проф. И.Усмонов дар маколаи худ бо номи «Мушкилоти фазой иттилоотии Точикистон» (Журналистика - кисми 3) таркиби фазой иттилоотии кишварро аз лихози фундаменталй ба панч омил таксимбандй намуда, таъкид кардааст, ки намоишхои телевизион, барномахои радио ва матолиби матбуоти Русия дар иртибот ба ВАО-и Точикистон маротибахо хонданию диданй ва шуниданианд, зеро аксаран дар бораи авзои кишвар дар он^о иттилооти ба хакикат наздиктар пахш мешавад.
Хдмчунин, дотсент Сухроби Мирзоалй дар китоби худ - «Хабар: Аз машрик то ба магриб» фаъолияти яке аз агентихои хабарии бонуфузи Русия «РИА Новости»-ро дар Точикистон тахкик намуда, ба хулосае омадааст, ки журналистони хоричй дар Точикистон ба сарчашмахои аввалияи иттилоот дастрасии бештар доранд: «Дидор бо макомоти баландпояи Точикистон ба журналистони хоричй осонтар аст. Рохбарон барои истифодаи имконоти васеи ВАО-и хоричй хавасманд хастанд, зеро онхо медонанд, ки тавассути ВАО-и ватанй хануз ба арсаи байналмилалй баромада наметавонанд», -навиштааст у.
Гурухи сеюм аз матлабу маколахои илмй ва актуалии пажухишгарон ва журналистони точик иборатанд, ки дар мачмуаву мачаллахо ва матбуоти даврй ба чоп расидаанд6. Дар ин гурух маколахои илмии мухаккикони журналистика ва коршиносони сохаи иттилоот бо забонхои точикй ва русй чамъоварй шудаанд.
6 Мирзо А. Садои пойи шикастаи истеъмор. //Миллат, 2006.-4 май; Накибзод А. Фармони 622 ичро мешавад? /Юзодагон, 2009. -12 феврал; Мирзочалолов А. Журналист, мансабдор, вокуниш. //Ч,умх,урият, 2013. -8 март; Усманов И.: «Интернет -важное, но самое опасное СМИ» //А81А-Р1ш. 2012. -24 сентябр.
Ба гурух,и чорум маълумотномахое дохил мешаванд, ки дар сомонахои интернета мавчуданд7. Бо дал ели бахрабардорй аз нуктаи назари журналистон ва пажухишгарони хоричй мо аз хабару маълумоти шабакаи чахонии Интернет, аз чумла сайту торнамохои расонах,ои русиягй истифода намудем.
Хадаф ва вазифа^ои та\цщ. Субъектхои фазой иттилоотии кишвархо дар шароити чахонишавй наметавонад танхо аз сарчашмаву захирахо ва расонахои хабарии ватанй иборат бошад. Инро хадци акал Интернет истисно мекунад. Дар хамин хол, зарурати омузиш ва тадкику таснифи иштирокдорони равандхои иттилоотй ва дар ин замина, муайян сохтани накшу мавкеи расонахои хоричй ба вучуд меояд. Хдмзамон ин хадаф вазифа^ои зеринро дар назди мо мегузорад:
- тавзехи заминахои хукукии фазой иттилоотии Точикистон;
- таснифи намояндагихои ВАО-и хоричие, ки дар фазой иттилоотии Точикистон мавкеъ доранд;
- тахкики роххои таъсиргузории расонахои хабарии Русия ба аудиторияи махаллй;
- омузиши усулхои инъикоси вокеот ва ходисоти Точикистон аз чониби ВАО-и Русия.
Л состой методологии тах;цщ. Дар кори диссертатсионй аз принсипи тахкикй-тахлилй ва мукоисавй истифода шудааст. Дар рисола накши ВАО-и Русия дар таъминоти иттилоотии ахолии Точикистон, мавкеи расонахои русиягй дар фазой иттилоотии кишвар ва роххои таъсиргузории онхо ба афкори умум мавриди тахкик карор гирифтааст. Дар сурати зарурат диссертант вазъи фазой иттилоотии ватаниро бо кишвархои хамчавор
7 pressreference.com/Sw-Ur/Tajikistan.Ы;т1; www.ozodi.org;
http://www.cimera.org/files/camel/ru/24r/MICA24R-Mansurova2.pdf;
http://grani.rU/Politics/Russia/d.193085.html.
мук;оиса мекунад. Хдигоми тахлил муаллиф, асосан, ба тадкикоти олимони рус ва мухаккикони ватанй такя кардааст.
Нав будани мавзуъ. Накшу мавцеи расонахои хабарии Русия дар фазой иттилоотии Точикистон дар мачмуъ мавриди тах^икоти чудогонаи илмй карор нагирифтааст, агарчи нуфузи онхо дар чомеа хамаруза эхсос мегардад. Муаллифи рисола васоити ахбори оммаи Русияро дар иртибот ба Точикистон ба ду гурух тасниф намуда, махсусият ва муносиботи онхоро дар инъикоси вазъи Точикистон шарх додааст. Мавриди тазаккур аст, ки фаъолияти баъзе расонахои русиягй, аз кабили Очонсии иттилоотии РИА «Новости» ва Шабакаи байналмилалии телевизионии «Мир» дар пажухиши мухаккикони точик дар алохидагй тахкщу баррасй шудаанд8.
А\амияти назариявй ва амалии кор. Арзиши назарии диссертатсия дар он зохир мегардад, ки яке аз бахшхои камтахкицшудаи журналистикаи байналхалкй - накш ва мавк;еи расонахои хабарии Русия дар Точикистон мавриди тах^ицу пажухиши умумй карор гирифтааст. Расолаи мазкур метавонад барои мухак;к;икони ватанй ва хоричй ба сифати муайянкунандаи таъсиру нуфузи ВАО-и Русия дар минтакд хидмат кунад. Натичахои илмии рисоларо хангоми тахияи маводи таълимй барои донишчуёни сохаи журналиста, курс ва семинархои махсус истифода бурдан мумкин аст.
Сарчашмах^ои та^цщ. Тахкдаоти олимону мухакдикони соха Я.Н. Засурский, И.М. Дзялошинский, Е.П. Прохоров, И.К. Усмонов, А. Нуралиев, А. Саъдуллоев, С.Н. Гулов, М. Муродов, З.Ш. Саидов ва дигарон ба унвони сарчашмахои назириявии тахкж ба кор бурда шудаанд. Муаллиф ба сифати сарчашмаи маълумот аз сомонахои иттилоотии расонахои хабарии Русия истифода кардааст.
8 Саибназарова Ш.М. Роль и место МТРК «Мир» в информационном пространстве РТ. Автореф. дис. на соиск. уч. степ. канд. фил. наук. - Душанбе, 2012; Мирзоалй Сухроб. Хабар: Аз машрик то ба магриб. Душанбе, 2009.
Ба у^имоя нуктах, ои зерин пешнщ од мешаванд:
1. Баррасии вазъи фазой иттилоотии Точикистон ва сарчашмахои асосии иттилооти оммавй.
2. Муайян кардани накши воситахои ахбори оммаи хоричй дар ташаккули афкори оммаи Точикистон.
3. Накш ва мавкеи расонахои хабариии Русия дар тасвиру инъикоси вокеот ва проблемахои дохилй ва хоричии Ч^умхурии Точикистон.
4. Бахогузорй ва арзёбй намудани усулхои пешниходи мавзуъ, сиёсати редаксионй ва муносибати ВАО-и рус дар нисбат ба Точикистон.
Апробатсияи кор. Диссертатсия дар чаласаи муштараки каферахои матбуот, радио ва телевизион ва журналистикаи байналхалкии факултаи журналистикаи Донишгохи миллии Точикистон санаи 29-уми июни соли 2013 (протоколи №12) мухокима ва ба химоя тавсия шудааст. Дойр ба мавзуи диссертатсия муаллиф дар конференсияхои донишгохй ва факултетй (солхои 2010-2012) маъруза хондааст. Нуктахои асосии кор дар автореферат ва маколахои чопшуда инъикос ёфтаанд.
Сохтори рисола. Кори илмии мо «Мавкеи воситахои ахбори оммаи Русия дар фазой иттилоотии Точикистон» ном гирифта, аз мукаддима, се боб, хулоса ва фехристи адабиёт иборат аст. Дар боби аввали рисола, ки «Хусусият ва конуниятхои фазой иттилоотии Ч,умхурии Точикистон» номгузорй шудааст, накши давлат дар танзими хукукии фазой иттилоотй ва фаъолияти расонахои хабарии Точикистон ва баъзе махсусиятхои мухити расонай дар кишвар ба риштаи тахлил кашида шудааст. Муаллиф дар баробари овардани номгуи конунхои марбут ба сохаи иттилоот ба накши амру фармонхои махсуси Президент ва Х,укумати кишвар дойр ба ин соха ва вокунишу чараёни баррасии онхо дар ВАО-и ватанй таваччухи хоса зохир намудааст.
Дар боби дуюм, ки «Фазой иттилоотии Точикистон ва нащни расонах,ои хоричй» унвон дорад, субъектной фазой иттилоотии кишвар мавриди баррасй к;арор гирифта, накдш расонах,ои хабарии хоричй, махсусан воситахои ахбори оммаи Русия дар Точикистон нишон дода шудааст. Дар боби мазкур бах,си мушкилих,ои фаннй ва х,ук;ук;ии шабакаи телевизионии Русия, аз чумла мочарои байни шабакаи русии «Первый канал» ва телевизиони махдллии «СМТ», ки худуди се сол (аз ноябри с. 2009 то августи с. 2012) идома дошт, ба таври густурда арзёбй шудааст. Ба андешаи муаллиф, бо вучуди гайрик;онунй будани фаъолияти «Первый канал» дар Точикистон, ин шабакаи хоричй аз махбубият ва нуфузи камназире бархурдор аст.
Боби сеюми рисола бо унвони «Мавкеи ВАО-и Русия дар инъикоси ходисоти Точикистон» фарогири тахлилу баррасии хабару гузоришхои расонахои хабарии Русия дойр ба Точикистон буда, дар он роху усулхои баррасии мушкилоти Точикистон ва мавк;еъгирии воситахои ахбори оммаи Русия нисбат ба кишвари шарики стратега ба миён гузошта шудааст. Дар заминаи далелхои овардашуда ба хулосае омадан мумкин аст, ки расонах,ои хамагонии Русия хднгоми баррасии манфиатх,ои давлатй ва геополитикй новобаста ба низоми идорашавй аз мавк;еи ягона чонибдорй мекунанд.
Дар хулоса, диссертант дойр ба идораи мухити иттилоотй тавассути расонахои ватанй ва берун кашидани он аз таъсири ВАО-и хоричй пешних,одх,ои судманди илмй ба миён гузоштааст.
Похожие диссертационные работы по специальности «Журналистика», 10.01.10 шифр ВАК
Освещение гендерных проблем в программе "Оила" телевидения Таджикистана2012 год, кандидат филологических наук Умарова Гавхар
Роль и место публицистических жанров на телевидении Исламской Республики Иран2010 год, кандидат филологических наук Марьям Алидаи
Язык и стиль научных текстов в таджикском литературном языке2007 год, кандидат филологических наук Атамулоева, Мунзифа Абдуллоджоновна
Освещение проблемы туризма в средствах массовой информации Ирана2010 год, кандидат филологических наук Искендари Насролла Теймур
Место национального телевидения в проведении президентских выборов в Исламской Республике Иран2010 год, кандидат филологических наук Реза Хади
Заключение диссертации по теме «Журналистика», Сафаров, Хуршед Хайдарович
ХУЛОСА
Воситахои ахбори омма зимни ичрои вазифахои худ, ки пеш аз хама хабаррасонй (иттидоотонй) ва ташаккуди афкори омма ба шумор меравад, дар таъмини манфиатхои миллй низ нахши муассир мегузоранд. Раванди чахонишавй, ки ба рушду такомули технологияи BAO мусоидат намуда, доираи аудиторияи расонахои хабариро аз марзи давлатхо ба берун кашонд, боиси мавхеъ пайдо намудани субъектной иттилоотии нав дар фазой иттилоотии кишвар гардид.
Имруз дар фазой иттилоотии Точикистон воситахои ахбори оммаи
хоридй на танхо сарчашмаи алтернативии иттилоот, балки иштирокчии
фаъоли раванди иттидоотонй дар чамъият ба хисоб рафта, хадафхои
стратегии давлатхои худро бо истифода аз имкониятхои технолога амалан
татбик мекунанд. Ичрои ахдофи стратега дар мисоли расонахои хабарии
Русия, ки дар таъмини ахолии кишвар бо иттилоъ нахши пешсаф доранд,
аксаран тавассути гумрохсозии иттилоотй ва пахши иттилои бардуруг
нисбат ба Точикистон сурат мегирад. Масалан, солхои охир воситахои
ахбори оммаи Русия дар робита ба Точикистон гузориш медиханд, ки
вазъи нигахбонии сархади байни Точикистон ва Афгонистон
нигаронкунанда буда, интихолу хочохи маводи мухаддир нисбат ба солхое,
ки масъулияти хифзи сархад ба души афсарони пойгохи 201-уми Русия
харор дошт, афзоиш ёфтааст. Хдмин тавр, бо махсади бозгардонии
марзбонони рус ба марзи Точикистон, пойдории хузури низомй ва
бахрабардорй аз фурудгохи низомии Айнй доирахои манфиатдори сиёсй бо
истифода аз фишангхои мухталиф, аз чумла пахши иттилоъ дойр ба
мавчудият ва тачаммуи хар гуна гуруххои мусаллах дар сархади
Точикистону Афгонистон, созмонхои террористии тахдидгари суботи
минтака, монанди Толибон ва Харакати исломии Узбекистон (Х,ИУ) ва
гайраву хоказо ба Точикистон фишор оварданй мешаванд. Тахдилхо
нишон медиханд, ки аксарияти хабархои расонахои хабарии Русия дойр ба
139
Точикистон дар мехвари хамин гуна мавзуъхо чарх мезананд. Дар хамин ход, раванди мухочирати мехнатии шахвандони Точикистон ва шароити будубоши онхо дар Русия ба сурати фишанги асосии тахдиду фишор истифода мегардад, ки инро сиёсатмадорони рус на хамчун икдоми ночо, балки «коидаи бозии халол» маънидод мекунанд.
Бояд таъкид дошт, ки расонахои русиягие, ки дар Точикистон фаъолият доранд ё тавассути мохвораву шабакаи интернет дастрас мегарданд, аксаран расонахои мустакил буда, зохиран ба Х,укумати Русия тобеият надоранд. Аммо маълум аст, ки хама гуна воситаи ахбори оммаи ба истилох, мустакилу бетараф, чй аз Узбекистон бошад ва чй аз Русияву давлатхои дигар хоху нохох мавкеи Х,укумати кишвари худро химоя мекунанд. Ин расонахо дар замони бад будани муносибатхои расмй харчи бештар ба танкиди миллати точик мепардозанд. Дар шароити рохандозй гардидани маъракаи сиёсй бар зидди ин ё он давлати дигар, аз чумла дар нисбат ба точикон кулли ин расонахо чонибдори як андеша ва як мавкеъ мешаванд, ки аз як чихат барои чомеа ва расонахои хабарии ватании мо хам омухтанист. Яъне дар миёни расонахои хабарии Русия хангоми инъикоси масъалахои дохилии ин кишвар ихтилофи назар зохиран ба чашм расад хам, вакте манфиатхои давлатй ва геополитикй ба миён медароянд, ихтилофхо гуё фаромуш мешаванд ва аз хама забонхо як сухан садо медихад. Дар ин ход, давлату хукумати Точикистон расонахои худро, ки барои аудиторияи хоричй рохандозй кардааст, аз чумла очонсии иттилоотии «Ховар», ТВ «Чдхоннамо» ва шабакаи радиоии «Овози точик»-ро чихати ба рох мондани контрпропаганда бояд самаранок истифода намояд.
Ба андешаи мо, мавкеи муассир доштани расонахои хоричй, бахусус
ВАО-и Русия дар фазой иттилоотии Точикистон ба як катор омилхо
вобастагй дорад, ки дар сурати бартараф намудани онхо кохиш додани
хатари бархурдхои иттилоотй, ки тавассути расонахои хоричй рохандозй
140
мешаванд, муяссар гардида, зарари иттидооти бардуруг як андоза пешгири хоханд шуд.
1. Дар бештари холатхо ба ВАО-и хоричй ру овардани хонанда, бинанда ва шунаванда аз руи мачбурй сурат мегирад. Аз ин ру, хама гуна кушишхо чихати махдуд намудани озодии баён ва мавчудияти ВАО-и ошкоргу ба афзоиши таъсиру нуфузи расонахои хабарии хоричй дар кишвар мусоидат мекунанд. Ба ин маънй, вакте ки аудитория имкони конеъ намудани тадаботи иттилоотии худро аз расонахои ватанй пайдо накард, хатман ба радиову телевизион ва дигар намуди расонахои хабарии хоричй мурочиат мекунад. ВАО-и ватанй бояд имконияти гуфтани мушкилотро дошта бошанд, ба хадде ки зарурати мурочиат ба ВАО-и хоричй бокй намонад.
2. Мазмуну мундаричаи матолиби расонахои ватанй бехбудй металабад. Дар тули солхои сохибистикдоли дар Точикистон сензура аз миён рафта, матбуоти гуногунакида ба вучуд омад. Аммо хеле кам ба назар мерасад, ки нашрияе, ки манфиати умумимиллиро бо риояи меъёрхои касбй дар сатхи чумхурй ба миён гузорад. Матлабхои танкидй зиёд бошанд хам, мавзуи бахс дар аксари холатхо аз доираи масоили фархангиву маишй берун намераванд.
3. Воситахои ахбори оммаи Русия ходисоти Точикистонро вобаста ба вазъи муносиботи байнидавлатй тахдилу инъикос мекунанд. Аз ин ру, бо максади обуранги мусбат гирифтани симои Точикистон дар расонахои хоричй зарур аст, ки муносибатхои дипломатй байни кишвархо ба кадри имкон дар вазъи муътадил карор бигирад.
4. Барои рахой аз тачовузи иттилоотии расонахои хоричй ВАО-и Точикистон бояд пуркувват бошанд. Дар ин росто, мавзуи тарбияи кадрхои баландихтисосу забондоне, ки иктидори химояи
манфиатхои давлатиро дошта бошанд, ахамияти хоса касб мекунад.
5. Х,амкории пайвастаи мансабдорони ватанй бо расонахои хабарии ватанй метавонад нахши муассири расонахои хоричиро дар Точикистон кох,иш дихдд. Аммо вохеият нишон медихад, ки феълан мансабдорони сатхи гуногуни давлатй ба хдмкорй бо расонахои хоричй моил буда, аз ибрози андеша ба ВАО-и ватанй бештар канорачуй мекунанд.
Ба назари мо, хамин омилхо бештар сабаб мешаванд, ки фазой иттилоотии Точикистон тахти таъсиру нуфузи расонахои хабарии бегона харор гирифта, дар зимн амнияти иттилоотй халалдор мегардад. Дар ин робита, баъзе ухдадорихое хам хастанд, ки ичрои онхо дар души масъулони бахши сиёсати хоричии давлат харор дорад. Рохандозии шабакаи телевизионии ватанй бо забонхои байналмилалии русй ва англисй дар хоричи кишвар чихати шинос намудани ахолии чахон бо Точикистон басо зарур аст. Аммо дар шароити феълй амалй намудани ин гоя ки мушкил менамояд, махомот аз роххои дигаре, ки хамин махсадро хосил мекарда бошад, бояд истифода кунанд. Барои мисол, хамкорй бо шабакахои иттилоотии чахонй ва муаррифии Точикистон дар кишвархои хоричй аз роххои муассири ин гуна тадбирхо мебошад. Бояд ёдовар шуд, ки ин нукта дар чараёни мулохоти Президенти Чумхурии Точикистон Эмомалй Рахмон бо кормандони хадамоти дипломатии кишвар низ таъкид ёфта буд. Президенти мамлакат масъалаи мусоидат ба эчоди симои мусбати Точикистон дар хоричи кишварро аз чумлаи мавзуъхои марказй дониста, ба Вазорати корхои хоричй ва намояндагихои дипломатии Точикистон супориш дод, ки масъалаи хифзи мартабаву манзалат, обрую эътибор ва шарикии боэътимодро дар мадди аввал харор диханд. Дар ин робита, рохбари давлат таъкид дошт, ки «Давлатй мо солхои охир ба масъалахои вазъу дурнамои фазой иттилоотии худ, хифзу ганигардонии он
муносибати торафт чиддй зохир намуда, ин омилро чун яке аз воситахои асосии эчоди шинохти мусбати кишвар дар арсаи чах,онй истифода бурданист. Зарур аст, ки Вазорати корхои хоричй низ хамкории худро бо намояндагони воситахои ахбори умуми кишвархои хоричй бехтар рохандозй намуда, нуфузашро дар интернет ва шабакахои ичтимоии он ба таври иазаррас афзоиш дихад»151.
Омиди дигари оханги манфй гирифтани раванди инъикоси х,одисоти Точикистон дар ВАО-и байнадмидадй ба таври муаассир истифода нашудани зарфиятх,ои мавчудаи контрпропаганда мебошад, ки ро^андозии хамкорй бо намояндагони ВАО-и кишвархои хоричй, аз чумла Русия, яке аз онх,ост. Дар ин замина, шабакахои телевизионии мохвораии Точикистон ва махсусан, шабакаи иттилоотии «Чдхоннамо», очонсии иттилоотии «Ховар» ва шабакаи радиоии «Овози точик» метавонанд, сахми арзанда дошта бошанд.
Бояд гуфт, ки омилхои мазкур заруратеро ба вучуд меоранд, ки расонахои иттилоотии ватанй бояд неруву иктидори кофии муковимат бо васоити ахбори хоричиро дошта бошанд. Зеро танхо дар чунин шароит, Точикистон метавонад аз манфиатхои милливу маънавии худ химоят карда, таносуби окилона ва одилонаи арзишу манфиатхои давлатиро дарёфт намояд. Тахти «амнияти иттилоотй» хам холати химояшавии манфиатхои миллй дар со^аи иттилоот фахмида мешавад.
151 ^умхурият, 2013.-19 март
Список литературы диссертационного исследования кандидат наук Сафаров, Хуршед Хайдарович, 2013 год
I. РУЙИХАТИ АДАБИЁТ ВА МАНБАЪ
1. Адамьянц Т.З. Телекоммуникация в социальном проектировании информационной среды. Автореф. дисс. докт. соц. наук. - М., 1998
2. Азимов А. Публитсистика ва замони муосир. Душанбе, с. 2004
3. Актуальные проблемы журналистики.- Душанбе, 2007.
4. Бачило И.Л., Лопатин В.Н., Федотов М.А. Информационное право СПб.: Юридический центр Пресс, 2001.
5. Бобоев Д. Точикистон аз нигох,и журналистони рус. //Журналистикаи байналхалкй. -Душанбе: «Озар», 2008. -С. 33-37
6. Бобоев Ш.Д. Шанхайская организация сотрудничества в геополитической структуре Среднего Востока. - Душанбе: ООО «Контраст», 2011. - 268 с.
7. Богатырева Т.Г. Современная культура и общественное развитие. -М., 2001
8. Бурдье П. Социология политики. -М., 1993
9. Внешняя политика и безопасность современной России. 1991-2002 гг.: Хрестоматия: В 4 т. / Редактор-составитель Т.А.Шаклеина. - М.: МГИМО (У) МИД России, РАМИ, AHO «ИНО - Центр (Информация. Наука. Образование.)», 2002. - Т. 1. Исследования. - 539 с.
10. Ворашилов В. История журналистики зарубежных стран.-СПб., 2000.
11. Воронцов Ю. В. Дезинформация - это тоже бизнес.-М.: Политиздат, 1965.- 111 с.
12. Ворошилов В. История журналистики зарубежных стран.- СПб., 2000.64 с.
13. Головин A.B. Страны СНГ: советское наследие, современное состояние, взаимные угрозы // Иностранная пресса. - 1999. - №3 - С. 1416.
14. Грабельников A.A. СМИ постсоветской России. -М, 1997.
15. Гулмуродзода П. Публицистика и время. -Душанбе: Сино, 2002.
16. Гулов С. Амвочи сухан. (Мачмуаи маколахо). -Душанбе: «Эчод», 2005. -96 сах.
17. Давронов Д. Ч,ахони муосир: мавкеи садо ва симо. -Душанбе: «Эчод», 2007. -96 сах.
18. Дзялошинский И. М. Информационное пространство России: политическая метафора или научное понятие? // Право знать: история, теория, практика, 2001, № 7-8
19. Дзялошинский, И.М. Информационное пространство. -Московский центр Карнеги, 2001.
20. Дипломатия Таджикистана: вчера и сегодня: В 2 т. /Под редакцией X. Зарифи. - Душанбе: Ирфон, 2009. - 296 с.
21. Доброхотов P.A. Политика в информационном обществе. //Полис, №3. - М., 2004.
22. Доброхотов, P.A. Политика в информационном обществе. Полис, -М., 2004.
23. Достиев А. Таджикистан: от вооружённого противостояния - к миру и созиданию. - Душанбе: Ирфон, 2006. - 252 с.
24.Дубовицкий В.В. Национальные интересы Таджикистана в рамках персоязычного мира // Таджикистан и современный мир. - 2003. - №2. -С. 65-67.
25. Дубовицкий В.В. Подведение итогов, осознание перспектив // Таджикско-российские отношения на современном этапе: состояние и перспективы: Материалы «круглого стола». 4 марта 2002 г. - Душанбе.-2002.-С. 14-24.
26. Жарихин A.JT. Необходимость формирования новой политики России на постсоветском пространстве // Политика России. - 2001. - №5 - С.20-27.
27. Журналистика в Таджикистане. Профессионалный справочник для журналистов. - Душанбе: Мир полиграфии, 2006.- 136 с.
28. Журналистика и идеология. - МГУ, 1985.- 184 с.
29. Журналистика и политика. - МГУ, 1987.- 174 с.
30. Журналистикаи байналхалкй III (мачмуаи мак,олах,о). -Душанбе, -2011. 31.3акупень Т.В. Правовые и организационные аспекты формирования
информационного пространства государств-участников СНГ. - М.: Молодая гвардия, 1998.
32. Зарифи X. Многовекторная дипломатия Таджикистана. - Душанбе: ООО «Офсет», 2010. - 352 с.
33. Зарифи X. Таджикистан в системе обеспечения региональной безопасности ОБСЕ. - Душанбе: Ирфон, 2011. - 456 с.
34. Засурский И.И. Масс-медиа второй республики. -М., 1999.
35. Иларионова Т.С. Информационные процессы в современной России. М.: РАГС, 1999.
36. Информационная политика: Учебник / Под общ.ред. В.Д.Попова. - М.: Изд-во РАГС, 2003
37. Информационное поле современной России: практики и эффекты: Материалы Пятой Международной научно-практической конференции 16-18 октября 2008 года / Под.ред. В.З. Гарифуллина. - Казань: Изд-во Казан.гос. ун-та, 2008.
38. История международных отношений и внешняя политика Таджикистана (1917-2008 гг.) / Автор - составитель: М. Гульджонов. -Душанбе: Нодир, 2009. - 224 с. - Текст на таджикском языке.
39. Кастельс М.Информационная эпоха: экономика, общество и культура. -М., 2000
40. Кудбиддинов А. Сиёсати байналхалк;й ва мавк;еъч,уихои Точикистон. //Журналистикаи байналхалкй. -Душанбе: «Озар», 2008. -С. 38-42
41. Лопатин, В.Н. Информационная безопасность России: Человек. Общество. Государство. Санкт-Петербургский университет МВД России. - СПб.: Фонд «Университет», 2000.
42. Лукашук, И.И. Средства массовой информации, государство, право. М.: Стольный град, 2001.
43. Махонина С. Военно-политическое сотрудничество между Россией и Таджикистаном в 1993-1999 годы. - Душанбе: РИА «Статус», 1999. - 134 с.
44. Медиков Умрилло. Иттилоот дар интернет: танзими хукукй. - Душанбе, «Эр-граф», 2011.
45. Мирзоалй С. Хабар: Аз машрик то ба магриб. Душанбе, 2009
46. Мирзоалй С. Равзанаи иттилоотй. -Душанбе, 2007.
47. Муким Ч. Проблемахои журналистикаи муосир //Журналистикаи байналхалкй IV. Мачмуаи маколахо. -Душанбе: Mega-print, с. 2012
48. Муким Ц. Сиёсат ва чанги иттилоотй. -Душанбе: Деваштич, 2006
49. Муким Ч,. Хдкикат ва дуруг. - Душанбе: Сино, 2000, - 47 с.
50. Муродов М. Аз замон то замон (Нигохе ба публисистикаи точик). -Душанбе: 2010.
51. Муродов М. Баъзе масъалахои журналистика ва хачви публисистй. -Душанбе, 2005.
52. Муродов М. Баъзе масъалахои журналистика ва хачви публисистй. (Мачмуаи маколахо). - Душанбе: Деваштич, 2005, -122 сах.
53. Назаров М.М. Массовая коммуникация в современном мире. М.: Изд-во «УРСС», 1999.
54. Назаров Т., Сатторзода А. Современная таджикская дипломатия. -Душанбе: Ирфон, 2006. - 224 с. -на тадж. языке.
55. Назаров, М.М. Массовая коммуникация и общество. М.: Изд-во «УРСС», 2004.
56. Назриев Д., Сатторов И.. Республика Таджикистан: история независимости (хроника событий). Год 1993-й. Том III. -Душанбе: «Ирфон», 2006.
57. Нуралиев А. ва дигарон. Журналистикаи советам точдк. - Душанбе: Ирфон, 1989.
58. Олимова С. Взаимодействие России и Таджикистана: стратегическое партнёрство // Таджикистан-Россия: проблемы безопасности в Центральной Азии: Материалы Международной научной конференции. 14-15 июня 2001 г. - Душанбе. - 2001. - С. 112-117.
59. Панарин И.Н. Информационная война и власть. -М.: Мир безопасности, 2001.
60. Панфилов Олег. Таджикистан: журналисты на гражданской войне. (1992—1997)— М.: «Права человека», 2003.
61. Петров Н., Мирзоев А. У нас общие интересы // Огонёк: Спецвыпуск по Республике Таджикистан. - 2001. - С. 4-8.
62. Примаков Е.М. Годы в большой политике. - М.: Коллекция «Совершенно секретно», 1999. - 448 с.
63. Примаков Е.М. Мир без России? К чему ведёт политическая близорукость. - М.: ИИК «Российская газета», 2009. - 239 с.
64. Проблемы информации в печати.-М., 1971.- С. 71.
65. Прохоров Е.П. Журналистика и демократия. -М., 2001.
66. Прохоров, Е.П. Демократические пути формирования единого информационного пространства// Вестник московского университета. Серия 10. Жрналистика,1999, №6, с. 3-19.
67. Рахмонов Эмомали. Независимость Таджикистана и возрождение нации. Состоит из 4-х томов. Том первый - Душанбе, 2004 г.
68. Российские СМИ на старте предвыборной кампании//Среда. 1995. №3
69. Россия - Таджикистан: горизонты сотрудничества / Составители: И.У. Саттаров, С.А. Буторов, Н.И. Нурова, К.О.Магомедов. - Душанбе: МИД РТ, Посольство РФ в РТ, 2007. - 124 с.
70. Рохдои пешгирй намудани диффаматсия дар матбуот (ба кумаки хукукшиноси BAO). Тахти тахрири Н.Кдршибоев. -Душанбе, с. 2011
71. Сабуров А., Сайидзода З.Ш. Информационное измерение внешнеполитического процесса в Таджикистане (1993-1995 гг.). -Душанбе: НИАТ «Ховар», 2007. - 68 с.
72. Саибназарова Ш.М. Роль и место Межгосударственной телерадиокомпании «Мир» в информационном пространстве Республики Таджикистан. Автореф. дис. на соиск. уч. степ. канд. фил. наук. - Душанбе, 2012.
73. Саидов 3. Межгосударственные отношения Республики Таджикистан в двустороннем формате.- Душанбе: Авасто, 2001.
74. Саидов 3., Сабуров А. Массовая информация и внешняя политика. -Душанбе: Сино, 1995.
75. Саидов 3., Сабуров А. Таджикистан: внешняя политика и массовая информациия (1993-1995 г) / Душанбе: Шарки озод, 1997.
76. Саидов Зафар Шералиевич. Внешняя политика Президента Рахмонова. -Душанбе: Авасто, 2000. - 176с.
77. Саидов Зафар Шералиевич. Внешняя политика Таджикистана в условиях глобализации. - Душанбе: Авасто, 2004. - 592с.
78. Сайидзода Зафари Шералй, Саидов Фаридун Зафарович. Сиёсати давлатии Президент Эмомалй Рахмон ва рушди устувори Точикистон. -Душанбе: ЧДММ «Контраст», 2012. -144 сах.
79. Сатторзода А. Республика Таджикистан и государства Центральной Азии: проблема региональной взаимозависимости // Центральная Азия: Внешний взгляд. Международная политика с центрально-азиатской точки зрения. - Бишкек: ИД «Принтхаус», 2009. - С. 458-470.
80. Саъдуллоев А. Горизонты публицистики. -Душанбе, 2009.
81. Саъдуллоев Асадулло. Начвои начотофарин. (мачмуаи маколахо), Душанбе, с. 2008
82. Свитич Л.Г.Феномен журнализма. -М., 2000
83. Система средств массовой информации России: учеб. пособие / под ред. Я. Н. Засурского. - М.: Аспект-Пресс, 2001
84. Система средств массовой информации России: учеб. пособие / под ред. Я. Н. Засурского. - М.: Аспект-Пресс, 2001
85. Сохранение и укрепление позиций русского языка на постсоветском пространстве в контексте внешнеполитической стратегии России. -Институт диаспоры и интеграции (Институт стран СНГ), - Москва, 2011 .-412 с.
86. Средства массовой информации постсоветской России / Под ред. Я.М. Засурского. М.: Аспект-пресс, 2002.
87. Султонов М. М. Периодическая печать современного Таджикистана: формирование и основные тенденции развития (1991 - 2004 гг.). Диссертация
88. Усмонов И. Воситахои ахбори омма ва сиёсати хоричии Точикистон. Душанбе: «Сино». 2003
89. Усмонов И. Журналистика (кисми 3). Душанбе, с. 2008
90. Усмонов И. К. Печать и международная пропаганда.-Душанбе: Дониш, 1990.- 120 с.
91. Усмонов И., Давронов Д. Таърихи журналистикаи точик. - Душанбе, 2008.
92. Усмонов И.К. Назаре ба тахкикот дар сохаи журналистика. - Душанбе, 2008.
93. Усмонов И.К. Чдхонишавии иттилоот ва таъсири он ба чомеа. //Замони муосир ва журналистика. -Душанбе, 2011
94. Ушаков Н.А. Россия - Центральная Азия: экономическое взаимодействие в новых геополитических условиях //Восток и Россия на рубеже XXI века. - М., 1998. - С. 34-48.
95. Фаттоев С.С. Социально-политический конфликт и особенности его проявления в государствах СНГ (на материалах Таджикистана). -Душанбе: Шарки озод, 2005. - 292 с.
96. Шарипов A.JI. Таджикско-российские отношения: состояние и перспективы // Точикистон ва чахони имруз. -2002. -№3. - С. 51-54.
97. Шарипов С. Россия и геополитические интересы региона в контексте национальной безопасности Таджикистана// Таджикистан-Россия: проблемы безопасности в Центральной Азии: Материалы Международной научной конференции. 14-15 июня 2001 г. - Душанбе. -2001.-С. 17-22.
98. Androunas Е. Soviet Media in Transition: Structural and Economic Alternatives. Westport, Connecticut - London. Praeger. 1993.
99. Bell, D. The coming of Post-industrial Society: a venture of Social Forecasting. New York: Basic Books. 1973.
100. Castells, M. The information age: Economy,Society and Culture. Black well publishers, 1996. 236 p.
101. Changing media and communications. -M., Факультет журналистики МГУ. 1998.
102. Martin L. J. The International Popaganda. - Minneapolis, 1958.- P. 17.
103. Masuda Y. Managing in the information society. 1990. - 186 p.
104. Sparks C., Reading A., Communism, Capitalism and the Mass Media. London- Thousand Oaks-New Delhi. SAGE Publications. 1998.
105. Webster F. Theories of the Information Society. Routledge, London and New York. 1998.
II. МАНБАЪ
107. Атовулло Хуршед. «Комсомолская Правда» игво меангезад //Фараж, 2007. -24 январ.
108. Бурхонов С. Х,икмати амр. //СССР, 2009. -12 феврал.
109. Вохидов Абдуфаттох. Чаро раиси чумхур журналистонро пуштибонй мекунад?! //Миллат, 2009. -12 феврал
110. Грызлов Б. Карать наркобаронов, как в Китае. //Независимая газета, 2011.-2 август.
111. Давлат Н. Хоки Точикистон сармояи бобои кист? //Фараж, 2011. -7 сентябр.
112. Каён М. Чднги мавчдо дар Точикистон //Фардо, 2010. -29 апрел.,
113. Кдрори Хукумати Ч,Т аз 31-уми октябри соли 2009 тахти №610 «Дар бораи тасдики Тартиби чуброн намудани харочоте, ки бо пешнихдд намудани иттилоот ба макомоту ташкилотхо алокаманд аст». //Чумхурият, 2009. -26 ноябр.
114. Колосов В.А., Заяц Д.В. Геополитическая картина мира в публикациях «Независимой газеты» // География.- 2001.-№ 9
115. Контент-анализ печатных СМИ РТ. // Информационно -аналитический бюллетень «Зеркало». -2003. № 5
116. Контент-анализ печатных СМИ РТ. // Информационно -аналитический бюллетень «Зеркало». -2003. № 1.
117. Концепция формирования и развития единого информационного пространства России и соответствующих государственных информационных ресурсов. - М.: НТЦ «Информрегистр», 1996
118. Летчик Садовничий летал без документов //Известия, 2011. -16 ноябр.
119. Мамадшоев М. Таджикистан без ОРТ... //Азия Плюс, 2001. -18 октябр.
120. МИД Таджикистана: «Образ Таджикистана в российских СМИ отстает от реалий сегодняшнего дня», http://ca-news.org, 2009, -18 декабр.
121. Мирзо А. Садои пойи шикастаи истеъмор. //Миллат, 2006.-4 май.
122. Мирзочдлолов А. Журналист, мансабдор, вокуниш. //Ч,умхурият, 2013. -8 март.
123. Мурод У. Танкидхои бечавоб. //Чумхурият, 2013.-4 июл.
124. Нахибзод А. Фармони 622 ичро мешавад? //Озодагон, 2009. -12 феврал.
125. Нуралиев А.: «Ахбори мухими дорой ахамияти чамъиятй на бояд пулакй бошад». //www.khovar.tj, 2009. -15 декабр.
126. Нуралиев А,, Султонов М. «Точикистон: журналистикаи 19 соли истикдолият». //Чумхурият, 2010. -11 март.
127. Огонек. - 2001. № 05-3. - С. 76-77.
128. Письмо из прошлого - вне конкурса // «Час», 2012. -4 июл.
129. Расонахои Русия дар фазой иттилоотии Осиёи Марказй //www.ozodi.org, 2008. -2 январ
130. Рахмон Э.: Мне стыдно за ваше подхалимство //Азия Плюс, 2012. -25 январ.
131. Рачабиён Д. Тартиботи бетартиби иттилооти пулй. //Нигох, 2009. -3 декабр.
132. Российские и зарубежные СМИ об открытии Российского центра науки и культуры в Душанбе (Таджикистан). Москва, с. 2011.
133. СМТ ба мавчи нав гузашт. //Озодагон, 2012. -8 август.
134. СМТ мавчашро дигар кард. //Фараж, 2012. -8 август.
135. Таджикистан избавился от русского языка. //Коммерсант, 2009. -02 октябр.
136. Таджикским СМИ не стоит надеяться на своих... //Фергана.Ру, 2010. -6 октябр.
137. Тахозои лагви бандхои "тухмат" ва "тахкир". //www.ozodi.org, 2011. -22 июл.
138. Тафсири Кдрори Х,УкУмати Ч,умхурии Точикистон, аз 31 октябри соли 2009, тахти № 610 «Дар бораи тасдихи Тартиби чуброн намудани
харочоте, ки бо пешниход намудани иттилоот ба макомоту ташкилотхо алокаманд аст» ва баъзе бандхои Тартиби мазкур. //Чумхурият, 2012. -26 ноябр.
139. Усманов И.: «Интернет - важное, но самое опасное СМИ» //А81А-Р1ш. 2012. -24 сентябр.
140. Фармон: Тахрикдихандаи рушди чомеа... //Чумхурият, 2009. -19 феврал.
141. Фармони Президент мансабдоронро ба сухан меорад. //www.khovar.tj, 2009. -25 феврал.
142. Фармони Президент накши ВАО-ро дар чомеа баланд мебардорад. //Ч,умхурият, 2009. -12 феврал
143. Фармони Сардори давлат масъулияти журналистонро дучанд сохт. //Чумхурият, 2009. -17 феврал
144. http://aioubzod.wordpress.com/2011/10/27/кто-же-встретил-девушку/
145. http://khovar.tj/president/18586-suhanronii-prezidenti-jumhurii-tojikiston-dar-dsrt.html
Обратите внимание, представленные выше научные тексты размещены для ознакомления и получены посредством распознавания оригинальных текстов диссертаций (OCR). В связи с чем, в них могут содержаться ошибки, связанные с несовершенством алгоритмов распознавания. В PDF файлах диссертаций и авторефератов, которые мы доставляем, подобных ошибок нет.